W skład szlaku wchodzą obiekty historyczne wzniesione w okresie od XVI do XIX wieku. Wiele z nich zachowało się do dziś w doskonałym stanie lub zostało do takiego stanu doprowadzone dzięki pracom restauratorskim. Obecnie mieszczą się w nich muzea, placówki kulturalne, obiekty noclegowe, siedziby urzędów i władz lokalnych
Szlak gniazd rodowych Lubomirskich ma swój początek w Stalowej Woli, a kończy się w Podolińcu na Słowacji (całkowita długość wynosi 488 km). Spośród 18 wyeksponowanych miejscowości, dziewięć zaliczonych zostało do gniazd rodowych, a pozostałe określono jako ważniejsze miejscowości położone na szlaku, godne zainteresowania ze względu na związki z Lubomirskimi (choć nie zachowały się tam znaczące ślady ich działalności) lub inne walory historyczne i krajoznawcze.
Dodatkową atrakcją jest fakt, że szlak gniazd rodowych Lubomirskich poprowadzono przez zróżnicowane krajobrazowo krainy geograficzne i przyrodnicze.
Na odcinku Stalowa Wola – Rzeszów wiedzie prawie płaskimi terenami Kotliny Sandomierskiej – położoną w widłach Wisły i Sanu równiną, której wysokości bezwzględne zawierają się w granicach 143–266 m. Wbrew pozorom, nie jest to teren całkowicie monotonny i jednorodny.
Część północną i południową zajmują szerokie podmokłe równiny, a obszar środkowy urozmaicają wzniesienia wydmowe. Następnie od Boguchwały przez Rzeszów, Łańcut, Przeworsk i dalej do Przemyśla, Szlak gniazd rodowych Lubomirskich biegnie u podnóża Karpat.
Odcinek od Przemyśla do Sanoka prowadzi przez piękne krajobrazowo Pogórze Przemysko-Dynowskie oraz Góry Słonne, gdzie mija najwyższy punkt na trasie – 620 m n.p.m. Teren ten zaliczany jest do Pogórza Karpackiego. Jest to obszar urozmaicony licznymi pasmami wzgórz, których wysokości wahają się od 300 do 600 m. Atrakcją regionu są doliny rzeczne Wisłoka, Wisłoki i Sanu.
Dalej, z Sanoka do Miejsca Piastowego, Szlak gniazd rodowych Lubomirskich wiedzie urozmaiconą krainą, nazywaną Dołami Jasielsko-Sanockimi. Z Miejsca Piastowego przez Duklę, wzniesieniami Beskidu Niskiego prowadzi do Przełęczy Dukielskiej i w tym miejscu przecina granicę polsko-słowacką (Barwinek – Wyżny Komarnik). Beskid Niski, który położony jest po polskiej i słowackiej stronie Karpat, charakteryzują pokryte lasami łagodne wzgórza z długimi grzbietami i kopulastymi szczytami o wysokości 600–900 m. Następnie, na Słowacji Szlak gniazd rodowych Lubomirskich przechodzi południowym podnóżem Karpat; najpierw zachodnią częścią Wyżyny Ondawskiej (Świdnik – Bardejów), dalej Pogórzem Cerchowskim i kończy się na Spiszu (Stara Lubowla i ostatni punkt trasy – Podoliniec).
Do najważniejszych obiektów Szlaku gniazd rodowych Lubomirskich należą te zlokalizowane w gniazdach rodowych Lubomirskich. Są to: Rozwadów i Charzewice – zabudowania podworskie (w Charzewicach), gmach zwany zamkiem (w Rozwadowie), kościół i klasztor o.o. Kapucynów; Baranów Sandomierski – zespół parkowo-zamkowy, kościół parafialny św. Jana Chrzciciela z przeł. XVI i XVII w.; Boguchwała – pałac z 1728 r., kościół parafialny z 1729 r.; Rzeszów – zamek, pałac letni (1712), dawne kolegium i klasztor pijarów, zespół klasztorny bernardynów, kościół farny św. Stanisława i św. Wojciecha; Łańcut – zespół zamkowy z 33 ha parkiem (XVI w.), Zameczek Romantyczny (1805), zespół klasztorny dominikanów z przeł. XV i XVI w., neogotycki kościół farny św. Stanisława z 1488 r.; Przeworsk – zespół pałacowo-parkowy z przeł. XVIII i XIX w., klasztor bernardynów (1461), klasztor sióstr miłosierdzia z XVIII w.; Przemyśl – zespół pałacowo-parkowy z XIX w., klasztor dominikanek (1595), kościół franciszkanów św. Marii Magdaleny (1778), budynek kolegium jezuickiego św. Jana Chrzciciela (1635).
Zdjęcie główne: Agnieszka Kołodziej
Sprawdź podobne
