W KWATERZE HITLERA I PRZECIWATOMOWYM SCHRONIE

„Nie ma drogi do pokoju. To pokój jest drogą”. W tych słowach Mahatmy Gandhiego odnaleźć można bezsens wypowiadania i prowadzenia wojen. Jednak w Rzeszowie i jego najbliższych okolicach odnajdziemy milczących świadków wojennej historii– atrakcje turystyczne pobudzające wyobraźnię i zmuszające do refleksji. Są to obiekty związane z konfliktami zbrojnymi i zimną wojną

Udajmy się w podróż po historii

Naszą militarną podróż rozpoczynamy od atrakcji znajdującej się niedaleko Rzeszowa (ok. 30 km). Jesteśmy tuż przed niepozorną bramą prowadzącą nas do tajemniczego i niewidocznego z powietrza Tunelu Schronowego dla pociągu sztabowego pod Górą Żarnowską w Strzyżowie. Jest to jedyny taki obiekt w Polsce. To tutaj w sierpniu 1941 r. ukryto pociąg Adolfa Hitlera – Amerika. Liczący 438 m żelbetowy schron powstał na jego rozkaz w latach 1940–1941.

Schron Tunelowy w Strzyżowie fot. Arch. Muzeum Ziemi Strzyżowskiej

    Z kolei 17 km od Strzyżowa, we wsi Stępina, znajduje się druga część kwatery Hitlera „Anlage Süd”  – potężny naziemny schron kolejowy o długości 383 m. Teren niegdyś otoczony był drewnianym płotem i zasiekami z drutu kolczastego, a schrony ukrywano pod siatkami maskującymi. To z Tunelu w Stępinie osobiście skorzystał Adolf Hitler. W dniach 27–28.08.1941 r. doszło tu do spotkania Hitlera z Mussolinim.  

Przenosimy się teraz na poligon, 50 km na północ od Stępiny, do miejscowości Blizna, gdzie wśród gęstych lasów znajduje się Park Historyczny. Dowiadujemy się, że w czasie II wojny światowej naziści testowali tu broń rakietową V-1 i V-2. Rakieta V-2 miała być wielką nadzieją Niemców na odwrócenie losów wojny w 1944 roku i swym zasięgiem sięgać miała do granic Anglii. Oprócz pozostałości po poligonie i zrekonstruowanej rakiecie V-2, przedstawiona jest tu też rola Armii Krajowej w zdemaskowaniu tajnej broni Hitlera, co przyczyniło się do ocalenia Londynu.

Tunel Schronowy w Strzyżowie, fot. M. Bartyzel

Rzeszowski schron przeciwatomowy

Na koniec zostawiamy nieco nowszą historię. Przenosimy się do samego Rzeszowa, gdzie znajduje się schron przeciwatomowy „Marysieńka”, obiekt wybudowany już w czasie „zimnej wojny” (1956–1960). Schron o niebagatelnej powierzchni blisko 400 m kw. powstał na wypadek wybuchu globalnej wojny nuklearnej. Miał stanowić schronienie dla 58 osób na 21 dni, jak również zapasowe stanowisko dowodzenia wojsk.

Schron Marysieńka fot. G.Joniec

Ciekawostką jest niepozorna lokalizacja tego obiektu militarnego oraz doskonałe zamaskowanie, jakie stanowi klasyczny biały domek jednorodzinny. Dodatkowo, dla kamuflażu, w budynku przy ul. Królowej Marysieńki w czasach zimnej wojny mieszkała zobowiązana tajemnicą państwową rodzina. Pod ziemią zwiedzamy aż kilkanaście przeciwatomowych pomieszczeń. Zobaczyć można tu kwatery sanitarne, kotłownię, rozdzielnię elektryczną, kuchnię, gabinet lekarski czy hydrofornię z własnymi studniami głębinowymi.

Szczególnie w obecnych czasach ci milczący świadkowie historii, jak i obecnie atrakcje turystyczne Rzeszowa i okolic, a wśród nich takie militarne unikaty jak Tunel w Stępinie i Strzyżowie zmuszają nas do refleksji i rozważań na temat nie tylko przeszłości ale niestety także teraźniejszości i przyszłości.

INFORMACJE PRAKTYCZNE

Tunel Schronowy Strzyżów

ul. Tunelowa, okolice dworca PKP

facebook.com-tunelschronowy  

Opiekun obiektu:

Muzeum Samorządowe Ziemi Strzyżowskiej im. Zygmunta Leśniaka w Strzyżowie

ul. Łukasiewicza 10, 38-100 Strzyżów

tel. +48 17 2764 238, +48 889 839 031

e-mail: muzeum.samorzadowe.strzyzow@gmail.com

Muzeum Samorządowe Ziemi Strzyżowskiej

Godziny otwarcia

marzec, kwiecień, maj, czerwiec, wrzesień, październik:

środa–niedziela: 10:00–18:00

lipiec, sierpień:

wtorek–niedziela: 10:00–18:00

listopad–luty:

poniedziałek–piątek, po wcześniejszym kontakcie telefonicznym z Muzeum Samorządowym Ziemi Strzyżowskiej

Schron Kolejowy Stępina–Cieszyna

38-125 Stępina

tel. +48 880 061 040

e-mail: tunelstepina@gmail.com

Schron Kolejowy

Godziny otwarcia

maj–wrzesień:

wtorek–sobota: 10:00–18:00

niedziela:10:00–18:00                                                                      

październik:

niedziela: 11:00–17:00

W inne dni i godziny w ciągu roku zwiedzanie jest możliwe po umówieniu telefonicznym pod numerem tel. +48 880 061 040.

Na terenie obiektu znajduje się parking, wytyczono też trasę turystyczną, która doprowadzi turystę do schronów i wszystkich najciekawszych miejsc tego kompleksu.

Park Historyczny Blizna

Blizna 68, 39-104 Blizna

tel. +48 691 040 002

e-mail: park.blizna@ostrow.gmina.pl

Park Historyczny Blizna

Godziny otwarcia:

kwiecień–październik:

wtorek–sobota: 9:00–17:00

niedziela: 10:00–18:00

listopad–marzec:

wtorek–sobota: 08:00–16:00

Niedziela: 10:00–14:00

W poniedziałki obiekt jest nieczynny przez cały rok

Schron Przeciwatomowy „Marysieńka”

ul. Królowej Marysieńki 3, 35-628 Rzeszów

tel. +48 601 885 820

Opiekun obiektu:

Prywatne Muzeum Techniki i Militariów w Rzeszowie

ul. Jana Kochanowskiego 19, 35-201 Rzeszów

tel. +48 601 885 820

Muzeum Techniki w Rzeszowie

facebook.com/MTiMRzeszow

Godziny otwarcia

Zwiedzanie obiektu jest możliwe po wcześniejszym kontakcie telefonicznym.