Historia Kościoła sięga XVII wieku. Księżna Zofia Pudencjana Zasławska-Ostrogska córka Mikołaja Spytka Ligęzy zgodnie z zapisaną w testamencie wolą ojca odziedziczyła Rzeszów w 1637r.
Dawny konwent o.o. Pijarów w Rzeszowie
Parafia Rzymskokatolicka pw. Świętego Krzyża w Rzeszowie
ul. 3-go Maja 20
35-030 Rzeszów
tel. 17 85-35-197, 601 869 071
e-mail (ks. Proboszcz): wjagustyn@caritas.rzeszow.pl
www.swietykrzyz.parafia.info.pl
Z jej fundacji zaczął powstawać kompleks kościelno-edukacyjny, który zamierzała przekazać do prowadzenia siostrom bernardynkom. Na jej życzenie sprowadzono z Lublina uznanego architekta Jana Cangera. Przedwczesna śmierć Zofii sprawiła, że Rzeszów przeszedł w posiadanie jej szwagra, księcia Jerzego Sebastiana Lubomirskiego. Nowy właściciel, wiedząc jak wielką wagę dla kraju posiada jakość wychowania młodzieży, w 1658 r. sprowadził postępowy a zarazem patriotyczny Zakon Pijarów i osadził w wybudowanym kompleksie. Po Wiktorii Wiedeńskiej do Rzeszowa przybył król Jan III Sobieski i w kościele uroczyście dziękował za pijarskie wsparcie. Ówczesny właściciel Rzeszowa Hieronim Augustyn Lubomirski walczący pod Wiedniem i Parkanami jako wotum dziękczynne za zwycięstwa ufundował przebudowę świątyni wg projektu Tylmana z Gameren.
We wnętrzu kościoła podziwiamy ołtarz główny, ołtarze boczne oraz organy, które cechuje styl rokokowy, ambonę w stylu regencji, czy obraz Maryi z dzieciątkiem malowany na blasze miedzianej. W kościele znajdują się: krypta Zofii, urny z sercami Hieronima Augustyna Lubomirskiego i jego żony Konstancji pochowanych w Wiśniczu, intrygujący marmurowy pomnik nagrobny Jerzego Ignacego Lubomirskiego, na którego sarkofagu leży anioł śmierci trzymając medalion z wizerunkiem księcia. Wnętrza klasztoru po jego kasacie zostały całkowicie opustoszone. W 1935 r. zagospodarowano je na Muzeum Okręgowe. Natomiast budynek szkoły, który przez wieki nie zmienił swojego przeznaczenia może poszczycić się sklepieniami kolebkowo-lunetowymi.
Ten zespół obiektów stanowił w XVIII w. najdłuższą kompozycję architektoniczną. Fasada kościoła jest typowym dla klasycyzującego baroku pomnikiem chwały rodu. Na przechodniów ulicy 3 maja z góry spoglądają siostry Ligęzówny: postać z herbem Ostrogskich to Zofia, natomiast z herbem Ligęzów młodsza Konstancja. Zaś postać męska to Jerzy Sebastian Lubomirski, ustawiony w najwyższym punkcie fasady. Dwie figury w niszach fasady symbolizują siłę i męstwo oraz wstrzemięźliwość i opanowanie. Tablica w portalu z łacińskim napisem wylicza osiągnięcia rodu.
Tablica przy wejściu z 2003 r., zawieszona „w hołdzie Polakom Wołynia, Małopolski Wschodniej oraz Rzeszowszczyzny, pomordowanym w l.1939-1947 przez ukraińskie nacjonalistyczno-szowinistyczne bandy OUN-UPA”, zawiera cytat z „Dziadów”: „JEŚLI ZAPOMNĘ O NICH, TY BOŻE ZAPOMNIJ O MNIE”.
Wśród uczniów Collegium Resoviense, przekształconego po trzech wiekach funkcjonowania w szkołę świecką przez cesarza Józefa II byli: Ignacy Łukasiewicz, czy generał Władysław Sikorski. Wśród nauczycieli: reformator oświaty Stanisław Konarski, czy fizyk nazywany pierwszym polskim elektrykiem Józef Herman Osiński.
Warto zobaczyć w Reszowie:
Muzeum Etnograficzne im. Franciszka Kotuli
Muzeum Historii Miasta Rzeszowa
Muzeum Dobranocek ze zbiorów Wojciecha Jamy
Teatr im. Wandy Siemaszkowej, dawny budynek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”
-
pomnik bł. Jana z Dukli
-
figurę Matki Boskiej Królowej Polski
-
pomnik ks. Stanisława Konarskiego
-
budynek PKO z lat 1906–1908, ul. 3 Maja
-
willę secesyjna z 1903 r. w alei Pod Kasztanami
-
willę secesyjna z 1899 r. w alei Pod Kasztanami
-
willę „Pod sową” z 1900 r. w alei Pod Kasztanami
-
pałac Jędrzejowiczów, obecnie szpital
-
pałac Jędrzejowiczów w Załężu z przełomu XVIII i XIX w.
-
ratusz
-
kamienice z XIX w.
-
dom Esterki, Rynek 15
-
studnię w rynku
-
Muzeum Diecezjalne
-
Muzeum Łowiectwa
-
budynek Filharmonii Podkarpackiej im. Artura Malawskiego
-
Galerię Józefa Szajny
-
budynek Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej z 1890 r.dawny budynek Rady Powiatowej
-
pałac Biskupów przy ul. Jałowego
-
budynek LO im. płk. Leopolda Lisa-Kuli
-
pl. Cichociemnych z rzeźbą „Przejście 2001” autorstwa Józefa Szajny
-
skwer im. Kazimierza Górskiego
-
Galerię Fotografii Miasta Rzeszowa
-
Biuro Wystaw Artystycznych
-
kaplicę pw. Św. Trójcy
-
Stary Cmentarz
-
pomnik Powstańców Styczniowych wzniesiony w 1886 roku
-
pomnik Tadeusza Kościuszki
-
pomnik Juliusza Słowackiego
-
pomnik płk. Leopolda Lisa-Kuli
-
pomnik gen. Władysława Sikorskiego
-
pomnik Jana Pakosławica
-
pomnik Tadeusza Nalepy
-
pomnik Żołnierzy Wyklętych
-
pomnik Stanisława Nitki nad Wisłokiem
-
pomnik Ofiar Terroru
-
popiersie Jana Kochanowskiego
-
popiersie księcia Kazimierza Pułaskiego
-
figurę ks. Jerzego Popiełuszki
-
figurę św. Jana Nepomucena
-
tablicę pamięci Marcina Lelewela Borelowskiego
-
tablicę pamięci Ignacego Łukasiewicza
-
rzeźbę chłopca strzelającego z procy
-
budynek Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego
-
okrągłą kładka dla pieszych
-
pomnik Czynu Rewolucyjnego
-
malowidło przedstawiające scenę ze spektaklu Józefa Szajny „Deballage” przy ul. Sokoła 3
-
widok na Rzeszów architekta Lubomirskich Karola Henryka Wiedemanna z 1762 r.
-
most Zamkowy
-
most im. Gabriela Narutowicza
-
dawny Dom Kultury WSK, obecnie Wydział Muzyki UR
-
dworek z końca XIX w. przy ul. Dąbrowskiego
-
park linowy Expedycja
-
skatepark
-
„Lisią Górę” rezerwat przyrody
-
ścieżkę przyrodniczo-dydaktyczna im. Władysława Szafera
-
szlak czerwony Lepoplde Lisa-Kuli
Fot. Krystian Kłysewicz