Podróż Doliną Sanu to nie tylko szansa na podziwianie malowniczych krajobrazów w trakcie spływów kajakowych, ale również możliwość odkrycia fascynujących miast: Leżajska, Jarosławia i Przemyśla. Każde z nich skrywa w sobie unikalne historie, smaczki i ciekawostki. Poznaj je już dzisiaj!
Leżajsk – kto tu pielgrzymuje?
Co roku chasydzi. Przybywają, by odwiedzić grób cadyka Elimelecha, jednego z twórców chasydyzmu, co czyni to miejsce ważnym centrum duchowym i kulturalnym dla wielu wyznawców tej gałęzi judaizmu.
Żydowskie dziedzictwo miasta jest również obecne w zachowanych fragmentach dawnej synagogi oraz na kirkucie, gdzie można zobaczyć stare macewy, które są świadectwem długiej historii i tradycji żydowskiej społeczności w Leżajsku.
Kto jeszcze przybywa do Leżajska?
Melomani i pielgrzymi katoliccy. Bowiem Leżajsk jest dumny z posiadania jednej z najbardziej wyjątkowych atrakcji – organów barokowych w bazylice oo. Bernardynów, które są jednymi z najcenniejszych w Polsce. Instrument ten, zdobiący wnętrze bazyliki, zachwyca rozmachem architektonicznym i niezwykłym brzmieniem, które przyciąga miłośników muzyki z całej Polski. Bazylika, będąca również wspaniałym przykładem architektury barokowej, jest miejscem pielgrzymek i centralnym punktem duchowości w regionie.
Muzeum Ziemi Leżajskiej – od drewnianych zabawek do gorzelnictwa
Muzeum Ziemi Leżajskiej to skarbnica wiedzy na temat lokalnej historii i kultury. Jedną z ciekawszych ekspozycji jest kolekcja tradycyjnych drewnianych zabawek, które odzwierciedlają dawne rzemiosło i folklor regionu. W muzeum znajduje się również wystawa poświęcona lokalnej tradycji gorzelnictwa, nawiązująca do działalności Browaru Leżajsk, jednego z najstarszych browarów w Polsce. Ta ekspozycja przybliża historię produkcji piwa oraz podkreśla znaczenie tej branży dla gospodarki i kultury Leżajska.
Podziemia Jarosławia i ich pochodzenie
Nad Sanem leży także Jarosław ze swoim bogatym dziedzictwem historycznym w postaci podziemi. To miasto jest magnesem dla inżynierów i naukowców badających tajniki erozji ziemi. A dlaczego? Najpierw trochę historii.
Jarosław jest znany z rozbudowanej sieci podziemnych korytarzy, które kiedyś służyły jako magazyny i składy na towary. Te podziemia sięgają aż trzech poziomów pod ziemią i zostały stworzone w czasach, gdy Jarosław stanowił ważny ośrodek handlowy. W okresie złotego wieku jarmarków, które przyciągały do miasta dziesiątki tysięcy kupców, podziemia te stanowiły kluczowe miejsce do przechowywania towarów. Ich istnienie było źródłem lokalnego bogactwa w czasach świetności, jednak w kolejnych dziesięcioleciach przyczyniło się do ogromnych problemów miasta, gdyż lessowe podłoże z czasem zaczęło ulegać rozmiękczaniu i zapadaniu.
Akcja ratunkowa Jarosławia prowadzona przez górników i naukowców z AGH
W odpowiedzi na poważne zniszczenia strukturalne spowodowane zapadającymi się podziemiami, Jarosław podjął się szeroko zakrojonej akcji ratunkowej. Naukowcy z Akademii Górniczo-Hutniczej wraz z górnikami przeprowadzili pionierską operację, która wymagała opracowania nowych metod i technologii w zakresie inżynierii i ratownictwa. Dzięki tej akcji, miasto uniknęło katastrofy i zostało ocalone przed zagładą, stając się przykładem dla innych miejscowości borykających się z podobnymi problemami jak Sandomierz czy Opatów.
Sakralne tajemnice Jarosławia i jarosławskie świetliki
Jedną z najstarszych i najbardziej tajemniczych miejskich świątyń jest kościół św. Mikołaja – świątynia, której historia sięga XIII wieku. Częściowo uległa ona zniszczeniu w pożarze w XVII wieku. Po odbudowie zachowała charakterystyczny gotycki styl architektoniczny we wnętrzu. Ściany zdobią liczne malowidła przedstawiające zarówno sceny biblijne, jak i potwory czy heretyków, przypominające o burzliwej historii miasta oraz nieustannej walce ze złem.
A spacerując rynkiem wypatruj świetlików. W czym rzecz? Dziedzictwem dawnego Jarosławia jest to, że ma on swoją specyficzną zabudowę – własny styl kamienic. Wg badaczy prawdopodobnie ich kształt jest zaczerpnięty z orientu. Są to często budynki dostosowane ściśle do handlu, nie były budowane w celach stricte mieszkalnych. Zbliżone wyglądem do stylu orientalnego, na orientalnych fondukach z charakterystycznym wewnętrznym dziedzińcem, galeriami, mające funkcję domów gościnnych, zajezdnych. To co widać już z zewnątrz to właśnie charakterystyczne świetliki – wystające ponad dachy – elementy nadbudowy służące doświetleniu wewnętrznego dziedzińca. Większość kamienic posiada te elementy, ale najlepiej zachowaną kamienicą typu jarosławskiego, gdzie zachowano wszystkie elementy jest Kamienica Rydzikowa, gdzie mieści się trasa podziemna prof. Feliksa Zalewskiego.
Miasto fajki
Przemyśl przyciąga koneserów i kolekcjonerów ręcznie robionych fajek. To właśnie tutaj odbywają się warsztaty i pokazy rzemiosła fajkarskiego, a lokalni rzemieślnicy kontynuują wielowiekowe tradycje, tworząc prawdziwe dzieła sztuki używane do palenia tytoniu.
Przemyśl, zwany stolicą polskiej fajki, jest miejscem, gdzie niezwykła tradycja robienia fajek rzemieślniczych kultywowana jest od lat 70. XIX wieku. Fajki wytwarzane w tym mieście to połączenie precyzji wykonania z artystycznym kunsztem, co sprawia, że stają się one przedmiotami użytkowymi wyglądającymi jednocześnie jak małe dzieła sztuki. W Przemyślu działają mistrzowie fajkarskiego rzemiosła, a ich wyroby są cenione przez kolekcjonerów na całym świecie. Muzeum Dzwonów i Fajek pełni rolę centrum tej tradycji, prezentując bogate kolekcje. W mieście co roku odbywa się Święto Fajki, które przyciąga miłośników tego rzemiosła z różnych zakątków globu.
Twierdza Przemyśl – raj dla fanów militariów
Twierdza Przemyśl to jedna z największych fortyfikacji w Europie. Jest monumentalnym świadkiem burzliwej historii regionu. Rozsiane wokół miasta forty stanowią dziś atrakcję turystyczną i są miejscem pamięci o konfliktach, które kształtowały losy Przemyśla, ale i całej Europy.
Kulturowa różnorodność Przemyśla
Przemyśl to miasto, gdzie kultury i religie przeplatają się, tworząc unikalną mozaikę. Obecność dwóch katedr – rzymskokatolickiej i greckokatolickiej – jest wyrazem wielokulturowości tego regionu. Przemyśl, położony tuż przy granicy z Ukrainą, od wieków był miejscem, gdzie spotykały się wpływy polskie, ukraińskie, austriackie i żydowskie.
Spacerując po urokliwych uliczkach miasta, można odkrywać ślady tych kultur, co czyni Przemyśl nie tylko celem turystycznym, ale i ważnym świadkiem historii wielokulturowej Europy.
Podsumowując, Leżajsk, Jarosław i Przemyśl to trzy miasta położone nad Sanem, które oferują bogactwo atrakcji i niezwykłe historie, a ich dogodne położenie sprawia, że są łatwo dostępne zarówno samochodem, jak i pociągiem. Dzięki dobrze rozwiniętej infrastrukturze drogowej i kolejowej, podróżowanie między tymi miastami jest komfortowe i pozwala na elastyczne dostosowanie planu podróży do własnych potrzeb (z Leżajska do Jarosławia podróżujesz autem 44 min., dalej do Przemyśla już tylko 39 min.). Teraz jest doskonały czas, aby odkryć ich unikalny urok Doliny Sanu i Wisły i cieszyć się różnorodnością atrakcji, które przyciągają podróżnych z całego świata.
Gdzie pytać o szczegóły zwiedzania miast? Polecamy sprawdzone i kompetentne punkty Informacji Turystycznej w każdym z nich:
Centrum Kultury i Promocji w Jarosławiu
Jarosław, Rynek 5, 37-500 Jarosław
Tel. +48 881 500 889
Informacja Turystyczna w Muzeum Ziemi Leżajskiej
Leżajsk, ul. Adama Mickiewicza 20a, 37-300 Leżajsk
Tel. +48 17 240 22 35
Punkt Informacji Turystycznej w Leżajsku
Leżajsk, Rynek 38, 37-300 Leżajsk
Tel. +48 790 252 798
Centrum Informacji Turystycznej w Przemyślu
Przemyśl, ul. Grodzka 1, 37-700 Przemyśl
Tel. +48 16 675 21 63